Οι συλλογές υλικών αντικείμενων που χρησιμοποιούνται ως εκπαιδευτικά εργαλεία τόσο στους εκθεσιακούς χώρους, όσο και στην υλοποίηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: σε πραγματικά υλικά και αντικείμενα και σε βοηθητικά υλικά για την υλοποίηση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων.
Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει πρωτότυπα ή αντίγραφα αυθεντικών αντικειμένων, αλλά και καθημερινά σύγχρονα αντικείμενα που σχετίζονται με τις θεματικές των μουσειακών συλλογών. Τα αντικείμενα έχουν μια υλική υπόσταση, που δραστηριοποιεί όλες τις αισθήσεις και προκαλεί αλληλεπιδράσεις με το σώμα και το μυαλό. Πέρα από τις φυσικές ιδιότητές τους, τα αντικείμενα έχουν μια πραγματική υπόσταση και μια αυθεντικότητα που κεντρίζουν το ενδιαφέρον και την περιέργεια παιδιών και ενηλίκων, δημιουργούν οπτική μνήμη, νοητικά σύμβολα και βοηθούν στην κατανόηση αφηρημένων εννοιών. Η μάθηση μέσω των αντικειμένων εμπλουτίζει τη βιωματική εμπειρία: οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να τα πιάσουν στα χέρια τους, να τα περιεργαστούν, να τα παρατηρήσουν, να κάνουν ερωτήσεις και να προβούν σε προσωπικές ερμηνείες.
Η δεύτερη κατηγορία αφορά στα βοηθητικά αντικείμενα, στα υλικά εκείνα που υποστηρίζουν την υλοποίηση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων. Είναι υλικά που βοηθούν την έρευνα (όπως μεγεθυντικοί φακοί, μετροταινίες, κ.ά.) και υποστηρίζουν τη δημιουργική έκφραση του επισκέπτη (όπως υφάσματα, χρώματα, κ.ά.). Τα συγκεκριμένα υλικά λειτουργούν συμπληρωματικά και υποστηρικτικά στην μαθησιακή διαδικασία, χωρίς να έχουν άμεση συνάφεια με τις θεματικές του μουσείου.
